Dünyada her zaman iş hayatında erkek egemenliği ön plandaydı. Ancak bu durum bazı kadınları durduramadı. 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar günü nedeniyle, sınırları zorlamış, çerçeveye sığmayı reddetmiş ve adından hala söz ettiren kadın girişimcilerden bahsetmenin tam zamanı. Aşağıda ilham olabilecek beş kadın girişimciden bahsetsek de listeye hepsini sığdırmak imkansız. Ama onların hikayelerini okuduktan sonra ilham alıp yapabileceğiniz hiçbir şey imkansız değil.
8 Mart Dünya Kadınlar gününüz kutlu olsun!
Gabrielle Coco Chanel – Chanel
Tam ismi Gabrielle Bonheur Chanel olan Coco Chanel, Time’ın “Yüzyılın En Önemli 100 Kişisi” listesinde geçen tek moda tasarımcısıdır. 19 Ağustos 1883’te Fransa’nın Saumur bölgesinde dünyaya gelmiştir. Yaşadığı dönemin kadınlarına göre oldukça cesur ve özgür ruhlu olan Coco Chanel, kadınların dar kalıplardan cıkıp özgürce giyinmesini istemiş ve bunu da gerçekleştirmiştir. Hala dünyayı kasıp kavuran Chanel markasının kurucusu olan Coco Chanel, yaptığı büyük inovasyonlarla “La Belle Epoque” (1871 – 1914) döneminde kadınların “S şekilli siluet” elbiselerinden bugün kullanılan giyim formlarına gelinmesinde devrimi başlatan kişidir. O yıllarda kadınların pantolon giymesi oldukça yadırganırken, Chanel bu tabuyu yıkmayı başarmıştır ve etkileri günümüze kadar gelmiştir.
Chanel’in hayatımıza kattığı diğer parçalardan olan inci kolyeler, tüvit döpiyesler de Grace Kelly, Audrey Hepburn, Jackie Kennedy gibi isimlerin çokça tercih ettiği, moda dünyasında hala yerini koruyan parçalar olarak kalabilmeyi başarmıştır. Kadınların iş ve sosyal hayatınlarında tercih ettiği giyimin de bir parçası olmaya devam etmektedir.
Chanel’in moda dünyasına olan bir diğer önemli hediyesi ise kadınların hayatına “küçük siyah elbise” kavramını sokmasıdır. Bügün küçük siyah elbiseler bütün kadınların dolabında olmazsa olmaz bir parça olarak yerlerini almaktadır.
Ayrıca 1920 yılında, yine günümüzde kadınlar için vazgeçilmez olan Chanel No.5 isimli parfümü satışa çıkarmıştır ve yıllara rağmen Chanel No.5 ikonik notalarıyla hala adından söz ettirmektedir.
O yıllarda yaptığı her şeyin günümüze yansıması ve popülerliğini hiç yitirmemiş olması Chanel’in bir çok konuda öncü olduğunun göstergesidir. Bugün hala büyük markalar Chanel’in tasarımlarından ilham almaktadır.
Chanel ile ilgili en güzel detaylardan biri de sadece dünya kadınlarını değil Türk askerlerini de giydirmiş olmasıdır. 1930’lu yıllarda Mustafa Kemal Atatürk, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin üniformalarını Coco Chanel’e tasarlatmıştır. Türk Ordusu 1980’lere kadar Chanel imzası taşıyan üniformalar giymiştir.
Chanel’in hayatı ile ilgili daha fazla ilham almak isterseniz “Coco Chanel’den Önce” filmini izlemenizi ya da Alfonso Signorini’nin “Chanel – Rüya Gibi Bir Hayat” kitabını okumanızı tavsiye ederiz.
Ariana Huffington – Huffington Post
15 Temmuz 1950’de Atina’da dünyaya geldi. Eğitimini Cambridge Üniversitesi İktisat bölümünde tamamladı.
Blog haberciliği ile “Huffington Post” isimli siteyi kurarak, 3000’in üzerinde blog yazarıyla beraber çalışp 2011’de siteye çektiği 26 milyon tekil trafik ile internet basınında bir devrim yarattı ve tüm hakları Ariana Huffington’a ait olan Huffington Post’u AOL’a 315 milyon dolara sattı.
Huffington Post’un kurucu ortağı ve genel yayın yönetmeni olarak tanıdığımız Arianna Huffington, Time dergisinin yılda bir kez dünyanın en etkileyici isimlerini seçtiği TIME 100 listesine, Financial Times’ın “On yıla şekil veren 50 Kişi” listesine, Newsweek’in “On yılın En Başarılı 10 Düşünce Lideri” arasına ve Forbes’un “Medyada en etkili kadınlar” listelerine girerek dünya çapında bir övgü kazandı.
Pulitzer ödüllü Huffington Post’un yazı işleri müdürü Huffington, birçok ulusal gazete ve dergide köşe yazarlığı yapıyor ve 14 adet kitabı var.
Ayrıca konu ile ilgili olarak yine kendisinin kaleme aldığı “Uyku Devrimi: Hayatınızı Her Gece Değiştirin” kitabını da mutlaka okumanızı tavsiye ederiz.
Ariana Huffington’ın güzel bir gece uykusunun küçük ama başarıda ne kadar etkili olduğunu anlatan kısa Ted konuşmasına aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.
J.K Rowling – Yazar (Harry Potter)
J.K Rowling imkansızlıklara rağmen pes etmemek gerektiğinin yaşayan bir kanıtı olarak listemizde yer alıyor.
Rowling, 1965 İngiltere (Yale)’de doğdu. Yazmayı küçüklüğünden beri seviyor ve hikayeler yazıyordu ancak Oxford Üniversite’sinin sınavlarına girip kazanamadıktan sonra ailesinin isteği üzerine sekreter oldu. Ancak yaptığı meslek yazma ve okuma isteğini köreltiyordu ve bu yüzden hayatından memnun değildi. Daha sonra her şeyi bırakarak İngilizce Öğretmeni olmak için Portekiz’e gitmeye karar verdi. Portekiz’de yaptığı evliliğin kötü gitmesi üzerine küçük kızını da yanına alarak İngiltere’ye geri dönen Rowling, istediğini bulamamış ve başarı elde edememişti. Maddi olarak zor geçiniyor ve devletten aldığı sosyal yardım ile hayatını idame ettirmeye çalışıyordu.
1990 yılında Manchester’dan Londra’ya giden bir tren yolculuğundayken aklına büyücülük okuluna giden bir çocuk hakkında hikaye yazmak geldi ve Harry Potter böyle ortaya çıktı. Kitabını 12 yayınevine gönderdi ancak hepsi bu taslağı reddetti. Taslağı gönderdiği yayınevlerinden en küçük olan Bloomsbury’nin sahibi, kitabın bir kopyasını 8 yaşındaki çocuğunun okuyup etkilendiğini görünce 500 kopya ile kitabı yayınlamaya karar verdi.
Kısa bir süre sonra Harry Potter yediden yetmişe herkes tarafından sevilerek okunma rekorları kırdı ve dünya çapında fanları oluşmaya başladı. Dünyada 80 dile çevrilmiş ve 500 milyondan fazla satılmış olan Harry Potter kitabı ile J.K. Rowling, günümüzde Birleşik Krallık’ta yaşayan “kitapları en çok satan yazar” olarak Birleşik Krallık’ın en zengin 12. kadını ve 560 milyon İngiliz Sterlin değerinde bir servete sahip.
Gamze Cizreli – Big Chefs
Türkiye’nin en önemli girişimcilerinden olan Gamze Cizreli 1968’de Diyarbakır’da kalabalık bir ailede doğdu. Çocukluğu Diyarbakır, Konya ve Ankara’da geçti. 1991’de ODTÜ İşletme Bölümünden mezun oldu.
Mezun olduktan sonra ailesi devlette iyi bir bürokrat olmasını istese de Cizreli, özel sektörde çalışmayı tercih ederek Türk-Amerikan ortak savunma sanayiinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne tank üreten bir firmada işe başladı. İyi maaş kazanmasına rağmen, ilerde yapmak istediği işin yapısına uyup uymadığını test etmek ve deneyim kazanmak için part- time olarak restaurantlarda garsonluk ve hosteslik yapmaya başladı.
Gastronomi yolculuğuna bu şekilde başlayan Cizreli, tamamen sektör değiştirerek eski eşi ve ortağıyla beraber 1993 Aralık ayında yalnızca yedi masa ile Arjantin Caddesi’nde, Ankara’nın ilk kafelerinden biri olan ve hemen hemen tüm Ankara’lıların mutlaka bir anısı olan Cafemiz’i kurdu.
Cizreli, girişimcilik yapmak isteyenlere de kendi deneyimlerinden yola çıkarak “önce girişim yapmak istediğiniz işte başkasının parasıyla deneyim kazanın” diyerek öneride bulunuyor.
Hikayesinin Cafemiz ile sınırlı kalmasını istemeyen Cizreli, pastacılığın oldukça geleneksel olduğu ve yalnızca pastane kültürüne dayandığı yıllarda yine farklı bir konseptin altına imzasını atarak butik bir pasta evi olan Kuki’yi kurdu. Henüz o yıllarda yaygın olmayan tasarım pasta konseptini Ankara’lılarla buluşturdu.
Piyasadaki açıklıkları fark etmekte ustalaşan Cizreli, daha sonra Amerikan filmlerinin etkisiyle yaygınlaşmaya başlayan kutulu noodle’ların popüler olmasıyla birlikte yine Ankara’da Uzak Doğu mutfağını hayata geçirme kararı alarak Quick China’yı kurdu.
Bunun yanı sıra giyime de çok meraklı olan Gamze Cizreli, “sepette başka yumurtalar da olsun” mantığıyla farklı bir alanda da aktif olmak isteyerek DKNY markasının Ankara temsilciliğini açtı.
Daha sonra, Gamze Cizreli’nin kendi ifadesiyle, büyümenin getirdiği şeylerle başa çıkamamanın verdiği stresle 2005 yılında aynı zamanda ortağı olan eşi ile boşandı. Uzun bir süre zorlu bir süreçten geçen Cizreli, hayatına yeni bir sayfa açma kararı alarak yeni bir girişim için bankalardan kredi çekmeyi denedi ve uzun uğraşlar sonucu başarılı olarak nihayet 2007 yılında Ankara’da BigChefs’i açtı ve o günden bu yana 30’un üzerinde şubesi ve binlerce çalışanıyla hala Türkiye’nin bir çok şehrinde hizmet vermektedir. Bunun yanı sıra 2014 yılından beri, dünyanın çeşitli ülkelerine şube açarak yurtdışı yatırımlarına da devam etmektedir.
Cizreli, doğduğu yer olan Diyarbakır’da da BigChefs açmış, ancak kısa sürede bölgedeki terör olayları nedeniyle kapatmak zorunda kalmıştır. Yine de Gamze Cizreli bir gün er ya da geç orada bir şeyler yapıp hayata geçirmek istediğinin altını çiziyor.
Ankara’ya nezih mekanları kazandıran ve genç yaşında bir çok başarıya imza atan Gamze Cizreli, başarının anahtarı olarak ailenin insan hayatında en büyük yapıtaşı olduğunu belirtiyor.
Özellikle ailesindeki kadınların güçlü olduğundan bahseden Cizreli, buna bir örnek olarak Cumhuriyet’in kurulduğu yıllarda, babaannesinin yokluklara ve zorluklara rağmen halasını Diyarbakır’dan New York Colombia Üniversitesi’ne okumak için gönderdiğini ve halasının biyoloji uzmanı olduktan sonra Türkiye ile DNA’yı tanıştıran ilk bilim kadını olduğunu da ekliyor. (Nermin Karcıoğlu).
Doğuda kızların okula gönderilmediği yıllarda okumaya çok önem veren bir aileden geldiğini gururla belirten Cizreli, devlet okullarında okuduğunu ve ailesinin başarısında çok önemli bir etken olduğunu vurguluyor.
Gamze Cizreli’nin hayatından ve başarılarından bahsettiği güncel röportajına, aşağıda Nilay Örnek’in Spotify’da yayınladığı “Nasıl Olunur” isimli podcastinden ulaşabilirsiniz.
Demet Mutlu – Trendyol
Listenin sonunda son zamanlarda adını her yerde duyduğumuz, Haziran 2020 de aktif kullanıcı sayısı 18 milyon olan ve günlük 15 milyon kişi tarafından ziyaret edilen Trendyol’un kurucusu Demet Mutlu’dan söz etmek istiyoruz.
Kendisi de girişimci bir babaya sahip olan Demet Mutlu, New York’da doğmuş ve Harward Üniversitesi’nde eğitim almıştır. Japonya, Çin gibi ülkelerde çalışan Demet Mutlu, kendisinin de çok sevdiği internet alışverişi ve modaya olan merakından yola çıkarak Trendyol’u kurmaya karar vermiştir.
Amerikalıların garajlarında başlayan başarı hikayelerine benzer olarak Demet Mutlu’ nun hikayesi de evinin salonunda üç metrelik bir masada başladı. Yaklaşık iki ay sonra küçük bir apartman dairesinde devam etti ve doğru stratejiler ve sıkı çalışmayla beraber işler büyüdü ve sonrasında ise çalışma alanı olan apartman dairesi bir ofise döndü. Demet Mutlu, 300 bin dolar sermaye ile beraber Trendyol ismiyle özel alışveriş platformu olarak hayatımıza girdi.
Kısa sürede değerini oldukça yukarıya taşıyan Trendyol, Mynet’in kurucusu Emre Kurttepeli’nin dikkatini çekmiş ve ilk yatırımcısı olmuştur. Yabancı basında da ilgi odağı olarak adından söz ettirmiş; Google, Amazon gibi markalar tarafından yatırım alan şiretler arasına girmiştir. 2018 yılında e-ticaretin dünya devleri arasında sayılan Alibaba’ya hisselerinin %75’i satılmıştır.
Demet Mutlu, 100’den fazla ülkede milyonlarca kullanıcısı olan bir mobil oyun şirketi olan Peak Games dahil olmak üzere çeşitli teknoloji şirketlerinde payı bulunan kadın yatırımcılardan biridir.
Demet Mutlu Fortune Türkiye’nin 40 yaşın altında en güçlü 50 işkadını, Avrupa Tech “İlham Veren 50 Kadın”, Fortune tarafından “En Umut Verici 10 Kadın Girişimci”, Girls in Tech Top-100 ve Hundert 100 “Başarılı Kadın Kurucular” gibi başarı ödülleri almıştır.